BELLE VAN ZUYLEN

Jaartal:
1993
Lengte:
107 minuten

Logline:
Als Belle van Zuylen (1740-1805) net haar eerste roman geschreven heeft, ontmoet ze in Parijs de veel jongere Benjamin Constant. Dat is het begin van een jarenlange gepassioneerde vriendschap. Uiteindelijk worden Benjamins trouweloosheid en opportunisme Belle teveel.

Synopsis:
Drie jaar voor de revolutie in Frankrijk alles op zijn kop zet, is BELLE VAN ZUYLEN (Wil van Kralingen) in Parijs gaan wonen, op zoek naar persoonlijke vrijheid. Ze componeert sonates en wordt in de salons bewonderd als de schrijfster van Caliste, haar nieuwste roman. Daar ontmoet Belle een roodharige, verlegen jongen van 19 jaar die haar fascineert: BENJAMIN CONSTANT (Laus Steenbeeke).
Benjamin weet zich totaal geen raad met zijn leven, en hij laat zich steeds opnieuw mee slepen in draaikolken van wisselende emoties en ideeën. Belle’s leven is juist geordend en overwogen, maar ze is geamuseerd door Benjamins onbezonnenheid. Tussen de twee ontwikkelt zich een heftige vriendschap.
Maar intussen is DE CHARRIERE (Kees Hulst) zijn vrouw in Parijs komen opzoeken. Hun relatie is moeizaam, maar als Benjamin plotseling uit Parijs vertrekt, besluit Belle teleurgesteld om met haar echtgenoot mee terug naar Zwitserland te gaan.
Daar is niets veranderd: opwindende gebeurtenissen zijn er niet, en Belle voelt zich door de twee ongetrouwde zusters van De Charrière niet erg begrepen. HENRIETTE (Patty Pontier), haar kamermeisje, is de enige met wie Belle vertrouwelijk omgaat.

Een aantal maanden later staat daar op een avond totaal onverwacht Benjamin Constant op de stoep. Het is een heftig weerzien. Door zijn zwerftocht is Benjamin aan het eind van zijn krachten. Noodgedwongen brengt hij de winter in het huis van De Charrières door om te herstellen. Voor Belle en Benjamin breekt er een gelukkige periode aan. De Charrière – wiens verhouding tot Belle altijd meer door respect en redelijkheid dan door passie bepaald is – neemt de intimiteit tussen Belle en Benjamin voor lief. Maar Benjamins vader stelt alles in het werk om zijn zoon weg te krijgen uit Belle’s omgeving. Hij regelt voor Benjamin een carrière aan het hof van Brunswijk. Uiteindelijk zwicht Benjamin voor zijn vaders druk, en hij vertrekt.

De vriendschap tussen Belle en Benjamin zet zich per brief voort. Allebei voelen ze zich onbegrepen en bijna misplaatst in hun omgeving, en tegelijkertijd zien ze geen mogelijkheid om daaraan iets te veranderen. Hun gelukkige tijd samen lijkt een verloren paradijs te zijn.
De situatie verslechtert nog als Belle’s dienstmeisje Henriëtte zwanger blijkt te zijn zonder te weten van wie. Heel Belle’s omgeving keert zich tegen haar als ze probeert te voorkomen dat Henriëtte verbannen wordt.
De Charrière is dan intussen afgereisd naar Parijs, waar hij met eigen ogen de veranderingen van de revolutie wil zien. Maar de hoopvolle verwachtingen zijn verdwenen. Wel ontmoet De Charrière er GERMAINE DE STAEL (Carla Hardy), jong en belangrijk, die hem verzekert dat ze Belle bewondert en dat ze haar graag eens zou ontmoeten.

Dan ontvangt Belle een brief van Benjamin Constant waarin hij aankondigt dat hij over enige tijd uit Brunswijk zal vertrekken. Hij vraagt haar een woning in het dorp te huren omdat hij zich voorgoed bij haar in de buurt wil vestigen. Belle is zielsgelukkig. Maar zijn plannen worden steeds uitgesteld. Wel komt Germaine de Stael die zomer langs. Ze is Parijs intussen ontvlucht.

Er blijkt geen groter contrast denkbaar dan tussen Germaine en Belle. Belle is opgegroeid met de ideeën van de Verlichting. Ze heeft de hoop dat het gezond verstand tot een betere wereld zou kunnen leiden, nog steeds niet helemaal opgegeven. Germaine veegt daar de vloer mee aan: voor haar hebben dat soort ideeën er slechts toe geleid dag ‘haar’ koningin nu in de gevangenis zit.

Benjamin komt niet, ondanks zijn beloftes. De toestand in Frankrijk verslechtert. Vrienden van vroeger zijn onthoofd. Belle wordt ziek en gedeprimeerd. Seizoenen verstrijken.
Maar dan op een winterdag, als Belle voor een kuur in haar bad zit, staat daar plotseling als in een droom Benjamin in de deuropening. Hij heeft de beslissing genomen om zijn leven te veranderen. Vroeger moest Belle Benjamins somberheid verjagen, maar nu zijn de rollen omgekeerd. Belle heeft al haar illusies verloren, terwijl Benjamin het gevoel heeft opnieuw te beginnen.
Voor beiden breekt opnieuw een gelukkige periode aan. Het paradijs lijkt teruggevonden te zijn. In een zwoele voorjaarsnacht vergeet Belle al haar redelijkheid en keurigheid. Die nacht is een overwinning van haar hartstocht.
De volgende morgen echter blijkt Benjamin vertrokken. Zijn knecht komt vertellen dat hij toch weer naar Brunswijk is. Belle is overstuur.

Hun briefwisseling gaat door, maar misverstanden en meningsverschillen nemen toe. Als Benjamin het jaar daarop weer in Zwitserland is, komt hij niet langs, ook al belooft hij de winter bij Belle door te brengen. Maar op een mooie herfstdag ontmoet hij Germaine de Stael. Ze raken onmiddellijk zeer van elkaar onder de indruk.

Vanaf dat moment staan Benjamins brieven naar Belle vol lovende woorden over Germaine. Dat kwetst Belle. Als ze Benjamin per gedicht verklaart dat ze ‘alles of niets’ van hem wil, reist hij onmiddellijk naar haar toe, boos over haar veeleisendheid, en tegelijkertijd bang haar te verliezen. Maar Belle is niet langer in staat zijn grilligheid te aanvaarden, en ze verklaart hun vriendschap voor beëindigd.

Nog één keer komt Benjamin langs. Hij is veranderd, en weet niet goed wat hij aan moet met Belle’s aankondiging dat ze bezig is met een nieuwe roman over ‘liefde, verlangen en teleurstellingen’. Ze lijken elkaar niet meer te kunnen begrijpen. De komst van Germaine onderbreekt het gesprek. Ze komt Benjamin ophalen om samen naar Parijs te vertrekken. Het is het einde van de vriendschap tussen Belle en Benjamin.

Cast:
Will van Kralingen (Belle Van Zuylen)
Laus Steenbeeke (Benjamin Constant)
Kees Hulst (De Heer De Charrière)
Patty Pontier (Henriëtte)
Carla Hardy (Germaine De Stael)
Marieke van Leeuwen (Charlotte)
Joke van Leeuwen (Louise)

Crew:
scenario & regie: Digna Sinke
camera: Goert Giltaij
gaffer: Erwin Roodhart
geluid: Jac Vleeshouwers
art director: Vincent de Pater
kostuumontwerp: Jany Temime
make up: Winnie Gallis
montage: Menno Boerema
geluidsmontage: Jan Wouter van Reijen
mixage: Jan van Sandwijk
laboratorium: Cineco
productieleiding: Ineke van Gulik
producent: René Scholten

de film is een coproductie van Studio Nieuwe Gronden met De Nieuwe Unie (Rolf Orthel) en NOS televisie

tot stand gekomen met steun van:
Productiefonds voor Nederlandse Films
CoBO-fonds
Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties